Her insan ortalama 6-8 saat arası uykuya itiyaç duymaktadır. Bu gerekli uykuyu alamadığımızda gün boyu sıkıntı çeker, unutkanlık, stres, tahammülsüzlük, dikkat dağınıklığı, içsel sıkıntı duyabiliriz. Yaşanan yoğun stres, travmalar ve anksiyete(kaygı-endişe hali) kişinin uyku düzenini olumsuz etkileyebilmekte, uykuya dalmasına engel olabilmektedir.

Az uyumak kişinin daha agresif, daha sinirli olmasına ve öfke kontrol sorunlarına zemin oluşturabilir. Uykunun süresi kadar kalitesi de önemlidir. Sık sık bölünen uykular veya kabusların uykuya eşlik etmesi kişinin sağlıklı bir uyku uyuyamadığının da göstergesidir.

Günlük olaylardan etkilenme, uyku süresini bozabilir. Mesela kötü geçmiş bir sınav, kavgalı geçen bir gün veya ciddi maddi kayıplar geçici süreli uyku bozukluklarına sebep olabiir. Sebep ortadan kalktıktan sonra uyku sorunu tamamen düzelir.

Aşırı uyuma isteği depresyondan kaynaklanabilmekte ya da kişi baş etmekte zorlandığı durumlar karşısında bir savunma olarak uykuyu kullanmakta ve istemsiz olarak uykusu gelebilmektedir. Yeterli miktarda uykuya rağmen, uyku isteğiniz devam ediyorsa depresyon veya uyku hijyenini gözden geçirmek gerekir.

Uyku hijyeni nedir?

Uyku hijyeni, iyi ve kaliteli bir uyku için uymamız gereken koşulları tanımlamaktadır.

Sağlıklı bir yatak-yastık kullanmak, oda sıcalığının uyku içi ideal olması; çok sıcak veya soğuk olmaması gerekir. Odadaki nem miktarı, çok sesli veya çok aydınlık bir ortamda uyumak uyku hijyenini etkiler.

Sağlıklı bir uyku için dikkat edilmesi gerekenler;

• Düzenli bir uyku programı yapmalı, hafta sonu ve tatillerde bile, sabahları aynı saatte kalkılmalı
• Gün içinde kısa uykulardan kaçınmak gerekir.
• Yatmadan biraz önce derin nefes alma, yoga, meditasyon gibi rahatlama tekniklerini denenebilir, ılık duş alınabilir.
• Yatmadan iki saat önce stresli aktivitelerden ve ağır idmanlardan kaçınmak gerekir.
• Yatak odanızın karanlık, sessiz ve serin olmasına dikkat edilmelidir. Gerekirse göz maskesi ve kulak tıkacı kullanabilirsiniz.
• Kahve, çay, içki, sigara, kafein ve tein içeren şeylerden uzak durmak sağlıklı bir uyku için size yardımcı olacaktır.

Eğer uyuyamıyorsanız yatak odanızdan çıkın, başka bir odaya gidin ve kitap okuyun ya da sessiz ve rahatlatıcı bir şey yapın. Uykusuz kaldığınızda yatak odasında uyumak için kendinizi zorlamak uykuya dalmayı daha da zorlaştırabilir.

Uyku ve Kişilik

İdeal uyku süresi 6-8 saat olup kişiden kişiye değişen ufak farklar olabilir. Kişiliğimiz ve uyku ihtiyacımız arasında bir bağ olduğunu da bilmekte fayda var.

Az uyuyanlar fazla uyuyanlara kıyasla daha enerji dolu daha etkin ve daha dışa dönük insanlardır. Kendilerinden ve hayatlarından memnun oldukları gibi dış dünya ile olan iyi iletişimleri nedeniyle dışarıdaki insanlar tarafından da sevilirler. Bir insanın uyku ile zaman geçirmesi de kendine göre bir kayıp olarak değerlendirilebilir ve bu nedenle sınırlar zorlanarak az uyunmuş da olabilir. Her ne olursa olsun uykuyu azaltmanın yaşamın verimliliğini artırdığı ortadadır.

Uzun uyuyanlar; sıkıntılı gergin, kendileri ve çevre ile sürekli kavga halinde olan, kendine ve çevreye daha fazla saldıran tiplerdir. Bununla birlikte uzun uyuyanların daha fazla REM uykusu uyudukları ve sanatsal yaratıcılıklarının daha fazla olduğu gözlenmiştir.

Araştırmalar kısa uyumanın öğrenilebileceğini ortaya koymuştur. Kaliteli ve dinlendirici bir uyku uzun ve kalitesiz bir uykudan daha faydalıdır.